Play Station opvoeding. Ik heb het woord niet zelf bedacht. Het gaat ook niet over kinderen die spelen met PlayStation en wat de gevolgen kunnen zijn. De term kwam ik tegen in de topsport. Bij Ajax wordt deze term gebruikt voor trainers die zich een ongeluk coachen bij jeugdwedstrijden: Play Station voetbal. Het zijn trainers die aan de knoppen draaien en de kinderen de vrijheid ontnemen.

Ik vind het een mooie metafoor. Wat geldt voor Play Station voetbal heeft wellicht ook betrekking op Play Station opvoeding. Een column naar aanleiding van een gesprek tussen oud sterspelers Bergkamp (voetbal) en Bovenlander (hockey).

Kenmerken van Play Station voetbal c.q. opvoeding:

1. Kinderen trainen volgens het boekje. Alles gebeurt veel te theoretisch en te schematisch. Oefeningen worden uitgezet zonder duidelijk doel. Trainers die oefeningen uit het boekje opdragen, maar zonder filosofie werken. Er is geen verband.

2. Opdrachten / commando’s roepen vanaf de zijlijn (‘Naar voren’. ‘Aansluiten’. ‘Niet zo kinderachtig’. ) Vertellen wat je kind moet doen. In eerste instantie zal de kans om de wedstrijd te winnen misschien groter zijn. Maar worden ze er ook betere sporters van / volwassenen met een eigen verantwoordelijkheid? Bergkamp en Bovenlander denken van niet.

3. Trainen alsof ze een WK/Universiteit moeten gaan spelen, moeten gaan halen. Als je kinderen te vroeg te fanatiek aanpakt, loop je het gevaar dat ze op hun veertiende zijn afgebrand. Dan hebben ze er geen zin meer in en zeggen ze: ‘Bekijk het maar, ik ga lekker iets anders doen’. Skaten of zo.

Waar kun je je kind mee helpen zijn eigen talent te ontwikkelen:

1. Niet te vroeg lastig vallen met allerlei eisen. Fysiek zijn kinderen er vaak nog niet aan toe. Dat moet nog volgroeien. Het brein is pas vanaf het twaalfde levensjaar in staat tactische zaken op te nemen. Dat zou betekenen dat je kinderen in de basisschoolleeftijd helemaal niet met spelsystemen en zo lastig hoeft te vallen. Tot hun twaalfde ruimte geven hun eigen gang te gaan.

2. Onvermoeibare zelfopvoeding / zelftraining. Als kind leerde de voetballer Bergkamp zichzelf met precisie trappen. Urenlang pielen tegen de flatmuur, rechts, links, rechts, links, strak trappen en met effect trappen, het gedrag van de bal proberen te doorgronden wanneer je die op een bepaalde manier raakt. Eindeloos oefenen, uit zichzelf.

3. Bovenlander had dezelfde ervaring. Het resultaat van oefenen tot je erbij neervalt. Het gaat niet om gestructureerd oefenen, maar omdat je het gewoon leuk vindt. Ik dacht niet en zo ga ik het straks in de Olympische finale dus ook doen. Het werkte omdat het uit mezelf kwam. Het gaat om de intentie. Als een trainer je zoiets moet opleggen, dan sla je maar wat.

4. Coachen heeft volgens Bergkamp / Bovenlander pas echt zin als kinderen begrijpen wat je vraagt en het de volgende keer uit zichzelf doen. Dan is het een teken dat een kind het zich eigen heeft gemaakt.

Leuk om je eigen opvoeding naast de bevindingen van deze nieuwe trainers te leggen. Wie staat er centraal? Het kind of de opgelegde verwachting? Wat een kind laat zien of de opdrachten uit het boekje die uitgevoerd moeten worden? Ben je bezig met een Play Station opvoeding vanuit commando’s of wil je je kinderen iets meegegeven zodat ze zelf hun eigen passie ontdekken en gereedschap krijgen om de wereld in te trekken?

Heb je een vraag of wil je reageren? Mail naar info@kinderpraktijkliv.nl

Edith Speelberg (1963) is kunstzinnig therapeut en moeder van twee kinderen waarvan de jongste meervoudig gehandicapt is. Elke maand beschrijft ze een voorbeeld uit de praktijk wanneer zorg of opvoeding van je kind (even) niet vanzelfsprekend loopt.